Yalınlık ve duruluk arasındaki fark nedir?

Bu bölümdeki yazıyı inceleyince yalınlık ve duruluk arasındaki fark nedir konusunda kafa karışıklığınız biraz olsun gitmiş olacaktır.

Yalınlık ve duruluk bir paragrafın anlatımı için kullanılan soyut kavramlardır. İlk başta bunlar da nedir diye bir afallıyoruz ama her ikisinin de birbirinden arılan yönleri var. Yalınlık kavramı açık ve anlaşılır olmak demektir. Paragrafta kullanılan dilin herkesin anlayacağı şekilde açık ve net olması, duru bir anlatım kullanıldığını gösterir.

Örneğin bazıları bir şey anlatırken lafı gereksiz yere uzatırlar. Biz de sadede gel deriz ya, orada yalınlık ilkesine aykırı bir durum olduğundan söz edebiliriz. Etkileyici olacağım diye süslü bir anlatıma gerek yoktur. Önemli olan anlatılma isteneni açık bir dille ifade etmektir. Bu yalınlıkla ilgili olan kısımdır.

Duruluk hakkında kısa bir tanım yaparsak anlatımın gereksiz kelimelerden arınmış olması demektir. Yani bir cümle içinde birbirinin yerine kullanılabilecek aynı anlama gelen kelimeleri kullanmadığımız zaman o cümlenin anlatımı duruluk ilkesine uygundur.

Mesela gereksiz sözcük kullanılınca anlatım bozulur. Çünkü bir cümlede anlam olarak birbirinin benzeri olan söz ya da sözcük grupları kullanmak doğru değildir. Duru bir anlatım için böyle şeyler gereksizdir.

Kısaca toparlarsak yalınlıkta anlaşılır olmak, sade bir anlatım, bilinmeyen kelimelere yer vermeden, sözü evirip çevirmeden herkesin anlayabileceği bir basitlik vardır. Durulukta ise eş anlamlı, yakın anlamlı, anlamca birbirini karşılayan kelime veya eklerin olmaması gerekir. Bu iki noktaya dikkat ettiğimizde bir metnin anlatımında yalınlık veya duruluk ilkesinden hangisinin ağır bastığını daha iyi anlayabiliriz.