Bir kelimenin fiilimsi olduğunu nasıl anlarız?

"Bir kelimenin fiilimsi olduğunu nasıl anlarız?"

Herhangi bir cümlede bir kelimenin fiilimsi olduğunu anlamak için öncelikle fiil köklü olan kelimeleri bulmalıyız. Fiil köklü derken yani sonuna –mak, -mek mastar eklerini getirebildiğimiz kelimeleri belirlemeliyiz. Ondan sonra önümüzde iki ihtimal var. Bu fiil köklü kelimeler ya çekimli fiildir, ya da fiilimsidir. Kelimenin çekimli fiil veya fiilimsi olduğunu ayırt etmeliyiz. Bunun için de bu kelimeler şahıs anlamı taşıyor mu, kip eki almış mı buna bakmalıyız.

Eğer kelimede ben, sen, o, biz, siz, onlar anlamı varsa ve o kelime kip eki aldıysa o kelime çekimli fiildir, fiilimsi değildir. Çünkü fiilimsiler kip ve kişi eki almazlar. Eğer kelimede kip ve kişi eki yoksa, yani şahıs anlamı yoksa bu kelime fiilimsidir diyebiliriz. Kısaca söylemek gerekirse kökü fiil olup da şahıs anlamı taşımayan kelimeler fiilimsidir.

Örnekler:

Okuyoruz: kökü oku- (mak ), yor şimdiki zaman kipi, uz, 1. Çoğul şahıs eki, yani bu kelimede biz anlamı var. O zaman bu kelime çekimli fiildir, fiilimsi değildir.

Okumadan: Kökü oku-(mak), kip eki yok, şahıs anlamı yok, dolayısıyla bu kelime filimsidir.

Öğrenince, seven, gittikçe kelimeleri şahıs anlamı taşımıyor, fiilimsidir.

Öğrenmiş, sevdim, gidecekler kelimeleri şahıs anlamı taşıyor, dolayısıyla bu kelimeler de çekimli fiildir.

Not: Bütün fiilimsilerin eklerini ezbere bildikten sonra, ilgili kelimemiz kip eki almamışsa, şahıs bildirmiyorsa, ezbere bildiğimiz fiilimsi eklerinden birini almışsa, o kelimenin fiilimsi olduğunu rahat bir şekilde anlarız. Yani burada isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil eklerini iyi bilmek de önemlidir.